Granica między piciem okazjonalnym a alkoholizmem jest bardzo cienka, praktycznie niezauważalna. Przekraczając ten próg osoba popada w uzależnienie, które określone zostało chorobą alkoholową. Jest to zaburzenie psychiczne, które wymaga natychmiastowych działań, a powrót do trzeźwości jest długi i skomplikowany. W poniższym artykule odpowiemy na pytanie jak rozwija się uzależnienie oraz opiszemy cztery fazy rozwoju uzależnienia od alkoholu.
Alkoholizm (choroba alkoholowa) - uzależnienie od alkoholu, natrętne myślenie o napiciu się, systematyczne spożywanie mniejszych lub większych dawek płynu etylowego. W szerszym znaczeniu alkoholizm to psychiczna choroba, która charakteryzuje się psychicznym i somatycznym przymusem picia. Choroba ta powoduje problemy społeczne i ma ogromny wydźwięk w kulturze społeczeństwa. Zarówno objawy, jak i powody alkoholizmu mogą być różne.
Alkoholizm - objawy:
Objawy zależą od fazy alkoholizmu, w której obecnie znajduje się osoba uzależniona oraz indywidualnych cech każdej osoby. Leczenie alkoholizmu składa się z kilku etapów. Zaczyna się od przerwania ciągu alkoholowego. Następnie - leczenie farmakologiczne za pomocą wszywki alkoholowej, po czym następuje długi proces psychoterapii.
Choroba alkoholowa, jak każdy inny nałóg zawsze ma swój początek i rozwój. Zwykle alkoholizm zaczyna się od niewielkich ilości alkoholu po pracy, na spotkaniach ze znajomymi, rano po imprezie, w chwilach smutku i radości. Następnie pojawiają się natrętne myśli o napiciu się oraz brak pomysłów na spędzanie wolnego czasu bez spożycia alkoholu (alkoholizm weekendowy). Najgorszy scenariusz rozwoju choroby alkoholowej przewiduje zaniedbanie życia społecznego, obowiązków codziennych, utratę pracy, rozpad rodziny, znaczne pogorszenie stanu zdrowia.
Wszystkie etapy uzależnienia od alkoholu zostały określone jako 4 fazy alkoholizmu (fazy uzależnienia od alkoholu), z których każda ma pewien schemat zachowań oraz konkretne objawy osoby uzależnionej. Bardzo ważne jest zdiagnozowanie uzależnienia od alkoholu jeszcze na 1-2 fazie oraz rozpoczęcie procesu terapii w ośrodku uzależnień.
W 1960 roku autor pracy Koncepcja alkoholizmu jako choroby Elvin Morton Jellinek podzielił alkoholizm na cztery fazy: faza prealkoholowa (wstępna), ostrzegawcza, krytyczna oraz przewlekła. Każda kolejna faza charakteryzuje się większą ilością objawów o większym nasileniu.
Poniżej opisane zostały fazy alkoholizmu wg Jellinka z wykazem cech, które najczęściej pojawiają się u osób uzależnionych na konkretnym etapie choroby.
Faza wstępna alkoholizmu trwa zazwyczaj od kilku miesięcy do kilku lat. Jest to pierwszy etap, który zaczyna się od picia towarzyskiego. W trakcie trwania fazy prealkoholowej człowiek zaczyna zwracać uwagę na przyjemne odczucia w momencie picia, zdolność alkoholu do tłumienia lub nasilania pewnych stanów emocjonalnych. Człowiek potrzebuje coraz większej ilości trunku, aby osiągnąć stan upojenia (rośnie tolerancja na alkohol). Zazwyczaj pierwszy etap alkoholizmu nie wzbudza podejrzeń ze strony rodziny lub znajomych. Oczywiście osoba uzależniona również nie zdaje sobie sprawy z problemu alkoholowego.
Wstępna faza alkoholizmu nie posiada żadnych specjalnych cech charakterystycznych dla tego etapu uzależnienia. Człowiek nie upija się w samotności i zachowuje się tak samo jak dotychczas. Rośnie w nim jednak potrzeba coraz częstrzego sięgnięcia po kieliszek i szuka powodów, żeby się napić.
Można powiedzieć, że człowiek znajduje się w fazie ostrzegawczej w momencie, gdy pojawiają się u niego luki w pamięci spowodowane nadużywaniem alkoholu. Jest to tzw. “urwanie filmu”, a dokładnie - palimpsest. Faza ostrzegawcza alkoholizmu charakteryzuje się również piciem w samotności. Dane stadium uzależnienia można rozpoznać dzięki następującym objawom:
Druga faza alkoholizmu często nazywana jest również fazą zwiastunkową.
Faza krytyczna alkoholizmu zaczyna się w momencie utraty kontroli nad piciem. Spożywanie alkoholu staje się priorytetem. Cała reszta życia schodzi na drugi plan. Alkoholik zaniedbuje pracę, rodzinę, kontakty społeczne, zainteresowania oraz obowiązki domowe.
Faza krytyczna alkoholizmu - cechy:
Faza przewlekła - najbardziej zaawansowana, ostatnia faza alkoholizmu. Objawy są bardziej nasilone. Tutaj już nie ma wątpliwości, że osoba cierpi na chorobę alkoholową, a rozpoczęcie leczenia wiążę się z większą ilością kłopotów. W fazie przewlekłej osoba uzależniona pije praktycznie bez przerwy. Stany upojenia trwają dłużej od stanu trzeźwości.
Ostatnie stadium alkoholizmu - objawy:
Jest to bardzo niebezpieczna faza alkoholizmu, która może zakończyć się nawet śmiercią, jeśli osoba uzależniona nie podejmie decyzji o natychmiastowym leczeniu
Warto pamiętać, że przerwanie nałogu oraz rozpoczęcie terapii jest możliwe na każdym etapie alkoholizmu (dowolnej fazie uzależnienia od alkoholu). Osoba uzależniona powinna niezwłocznie zgłosić się do przychodni leczenia choroby alkoholowej i przygotować się do procesu terapii.