grafika na której ręcę oplatają białe kartonowe ludziki na wzór rodziny
ikonka doktoraAlkomedica ikonka kalendarza06.07.2021

Choroba alkoholowa, która dotyczy jednego z członków rodziny, wpływa na każdą osobę znajdującą się z nią w bliskiej relacji. Dosyć często u małżonki lub małżonka rozwija się syndrom współuzależnienia. Nie oznacza to wspólnego picia oraz wspierania się w uzależnieniu. Osoba współuzależniona może nie spożywać alkoholu wcale, jednak przejmuje określony mechanizm zachowań (reakcje przystosowawcze). Zatem jak rozpoznać współuzależnienie i w jaki sposób pomóc osobie współuzależnionej?

Osoba współuzależniona - objawy

Współuzależnienie rozwija się w relacji małżeńskiej i dotyczy jednego z partnerów. Syndrom współuzależnienia nie dotyczy dzieci. Każdy z członków rodziny przystosowuje się do sytuacji w różny sposób. U partnera pojawia się syndrom współuzależnienia, natomiast u dzieci dorastających w rodzinie z problemem alkoholowym może rozwinąć się syndrom DDA

Żyjąc z osobą uzależnioną członkowie rodziny w pewien sposób przystosowują się do destrukcyjnych zachowań alkoholika i po jakimś czasie sami zaczynają zachowywać się w podobny sposób. Między innymi:

  • ukrywają problem alkoholowy w rodzinie,
  • szukają wymówek i usprawiedliwień, co do nałogu oraz zachowań partnera alkoholika (np. stresująca praca, kryzys ekonomiczny w kraju itd.),
  • obwiniają się o uzależnienie partnera,
  • osoby współuzależnione stają się podatne na manipulacje alkoholika w rodzinie,
  • biorą na siebie odpowiedzialność za czyny osoby uzależnionej,
  • przejmują kontrolę nad piciem (wylewają alkohol lub odwrotnie - nalewają osobie uzależnionej dla np. uspokojenia się lub w celu uniknięcia agresji ze strony alkoholika),
  • przejmują na siebie domowe obowiązki osoby uzależnionej lub przejmują finansowe utrzymanie rodziny.

Współuzależnienie - cechy

Współuzależnienie nie jest chorobą, tylko syndromem nieprawidłowego przystosowania się do sytuacji zaistniałej w rodzinie. Powstaje wskutek wspólnego życia oraz bliskiej relacji z osobą uzależnioną od alkoholu lub innych substancji psychoaktywnych. Niekoniecznie każda osoba, znajdująca się w bliskiej relacji z alkoholikiem zostanie osobą współuzależnioną. Jest to kwestia bardzo indywidualna i zależy od wielu czynników.

Syndrom współuzależnienia może być prawie niezauważalny dla osób trzecich, a nawet ignorowany bezpośrednio przez osobę, której ten syndrom dotyczy. Bardzo ważne jest jednak rozpoznanie współuzależnienia oraz podjęcie odpowiednich kroków w stronę terapii.

Osoba współuzależniona - jak ją rozpoznać?

  • przebywa w ciągłym stresie,
  • nie może skupić się na pracy oraz innych obowiązkach,
  • całą uwagę koncentruje oraz poświęca osobie uzależnionej od alkoholu,
  • dosyć często ma niską samoocenę oraz brak poczucia własnej wartości,
  • cierpi na depresję, ma stany lękowe oraz zaburzenia snu,
  • staje się mniej towarzyska, unika przyjaciół oraz wszelkich kontaktów społecznych,
  • odczuwa objawy psychosomatyczne (bóle głowy, bóle brzucha, ogólne osłabienie organizmu oraz inne),
  • zaczyna zażywać leki uspokajające, nasenne lub sięgać po środki uzależniające (alkohol, papierosy, narkotyki),
  • ma trudności w rozpoznawaniu własnych uczuć oraz potrzeb.

Terapia dla osób współuzależnionych

Terapia dla osób współuzależnionych polega na zapewnieniu wsparcia dla osób, które zostały dotknięte syndromem współuzależnienia. W trakcie spotkań lekarz wyjaśnia mechanizmy uzależnienia i współuzależnienia w rodzinie, uczy lepiej sobie radzić oraz funkcjonować w danych warunkach, ale również doradza w jaki sposób można poprawić sytuację panującą w domu.

Taka terapia jest odrębnym rodzajem leczenia i może odbywać się równolegle do terapii dla alkoholików. Osoby współuzależnione mogą rozpocząć proces terapii niezależnie od decyzji osoby uzależnionej, co do leczenia alkoholizmu.

Jeżeli w rodzinie została podjęta decyzja o wspólnym leczeniu osoby uzależnionej oraz osoby współuzależnionej można również udać się na terapię rodzinną. W każdym razie problem nie rozwiąże się sam. Terapia jest niezbędnym etapem w celu zerwania z nałogiem przez alkoholika oraz wyzbycia się syndromu współuzależnienia przez członków jego rodziny.

Przeczytaj również Jak zmusić alkoholika do leczenia